Theo số liệu của Bloomberg, quỹ đầu tư tuyệt mật và có nhiều màu sắc thần bí này đã tạo ra khoảng 55 tỷ USD lợi nhuận trong 28 năm qua, cao hơn khoảng 10 tỷ USD so với các quỹ được điều hành bởi những ông trùm quỹ đầu cơ như Ray Dalio và George Soros.
Cách phố Wall 6 dặm về
phía Đông, trên mảnh đất có hình dáng giống với một cái đuôi của con cá voi
ngăn cách giữa eo biển Đảo Dài (Long Island Sound) và vịnh Conscience có một
khu được gọi là Old Field với những căn biệt thự trị giá hàng triệu USD kín
cổng cao tường. Những người dân địa phương còn có một tên gọi khác cho vùng
này: Renaissance Riviera.
Nguyên nhân là vì những cư dân giàu có nhất của vùng ven biển
này đều là nhà khoa học đang làm việc cho Renaissance Technologies, quỹ đầu cơ
đặt trụ sở ở gần East Setauket. Họ là những người tạo nên và quản lý Medallion
Fund, quỹ được coi là “chiếc máy in tiền vĩ đại nhất của thế giới”. Medallion
chỉ mở cửa chào đón gần 300 nhân viên của Renaissance (90 trong số đó là tiến
sĩ) và một vài cá nhân có mối quan hệ cực kỳ thân thiết.
Theo số liệu của Bloomberg, quỹ đầu tư tuyệt mật và có nhiều màu
sắc thần bí này đã tạo ra khoảng 55 tỷ USD lợi nhuận trong 28 năm qua, cao hơn
khoảng 10 tỷ USD so với các quỹ được điều hành bởi những ông trùm quỹ đầu cơ
như Ray Dalio và George Soros. Điều đáng nói là Medallion đã tạo ra số lợi
nhuận này trong thời gian ngắn hơn, với số tài sản dưới quyền quản lý ít hơn và
hầu như chưa bao giờ lỗ.
Lợi suất năm của quỹ Medallion
kể từ khi ra đời. Nguồn: Bloomberg.
“Renaissance là một phiên bản thương mại của Dự án
Manhattan”, (một dự án nghiên cứu và phát triển đã chế tạo ra những quả bom
nguyên tử đầu tiên trong Thế chiến II), Andrew Lo – giáo sư tài chính tại MIT
và là Chủ tịch của công ty nghiên cứu định lượng AlphaSimplex – nói. Lo cho
rằng Jim Simons – nhà toán học 78 tuổi thành lập nên Renaissance từ năm 1982 –
là người đã mang rất nhiều nhà khoa học tụ họp ở quỹ đầu tư này.
Ai cũng đã từng nghe đến Renaissance nhưng gần như
chẳng có ai biết bên trong quỹ đầu tư này hoạt động ra sao. Ngoài Simons, người
đã nghỉ hưu năm 2009 để tập trung làm từ thiện, cho đến nay có rất ít thông tin
về nhóm nhà khoa học có số tài sản lớn hơn GDP của nhiều nước và ngày càng có
nhiều ảnh hưởng lên chính trường Mỹ. Trong bài viết này, Bloomberg đã thu thập
thông tin từ nhiều nguồn khác nhau gồm các nghiên cứu kỹ lưỡng, nhiều cuộc
phỏng vấn với những người từng làm việc hoặc cạnh tranh đối đầu với
Renaissance.
Renaissance là quỹ đầu cơ có một không hai, vì đằng
sau nó là những bộ óc thiên tài và có phần lập dị. Peter Brown – người hiện
đang đồng lãnh đạo Renaissance – thường ngủ trên một chiếc giường Murphy đặt
ngay trong văn phòng. Nhà lãnh đạo còn lại, Robert Mercer, là người rất ít nói.
Thậm chí trong các cuộc họp người ta sẽ nghe thấy ông huýt sáo bài Yankee
Doodle Dandy nhiều hơn là nghe thấy giọng nói của ông.
Đối với những người bên ngoài, điều bí ẩn nhất là
làm cách nào Medallion có thể tạo được mức lợi suất trước thuế lên đến gần
80%/năm. Một số đối thủ cạnh tranh đã nhìn ra một vài lý do: Renaissance có
những chiếc máy tính mạnh nhất thế giới, đội ngũ nhà giao dịch có nhiều dữ liệu
tốt, xây dựng những mô hình phân bổ vốn tốt, chú ý đến chi phí giao dịch…
Tuy nhiên, trong bối cảnh các đối thủ cạnh tranh
phát triển các kỹ năng ngày càng sắc bén và việc sở hữu những chiếc máy tính
hùng mạnh trở nên dễ dàng hơn, liệu Medallion có thể tiếp tục “in tiền”?
Trong năm 2016, các khách hàng đã rót 21 tỷ USD vào
các quỹ đầu cơ phân tích định lượng (quant hedge fund) trong khi rút 60 tỷ USD
và các loại quỹ khác. Số tài sản mà quỹ Two Sigma quản lý trong suốt khủng
hoảng tài chính chỉ là 5 tỷ USD nhưng nay đã tăng lên 37 tỷ USD. Kể cả những
quỹ truyền thống như Paul Tudor Jones và Steve Cohen cũng đang tuyển dụng thêm
các chuyên gia khoa học máy tính vào đội ngũ của mình nhằm gia tăng lợi nhuận.
Tất nhiên, thành công của Renaissance gắn liền với
những người đã xây dựng, phát triển và duy trì nó. Nhiều người trong số họ đã
gặp nhau tại IBM trong những năm 1980, nơi họ sử dụng kỹ thuật phân tích dữ
liệu thống kê để đối phó với những thách thức về ngôn ngữ học. Và dưới đây là
câu chuyện của họ.
Những
nhà khoa học lập dị
Simons là người khá nổi tiếng: một thiên tài toán
học, giáo sư tại ĐH Harvard và MIT, chủ nhân giải thưởng Oswald Veblen (lĩnh
vực Hình học) và là đồng tác giả của lý thuyết Chern – Simons. Ông cũng là
người giải mã tại Viện Phân tích Quốc phòng (IDA), nơi ông làm công việc tìm
kiếm các tin nhắn quân sự lẫn trong âm thanh đe dọa đến an ninh của nước Mỹ.
Jim
Simons - người sáng lập Renaisance
Mục đích của giao dịch định lượng cũng tương tự:
xây dựng những mô hình phát hiện được những thông điệp ẩn chứa trong các làn
sóng nhiễu động trên thị trường. Medallion dự đoán giá của một cổ phiếu, trái
phiếu hay 1 thùng dầu sẽ diễn biến như thế nào. Và, tất nhiên điều này chẳng hề
dễ dàng: giá phụ thuộc vào những yếu tố cơ bản và đôi khi là phụ thuộc rất
nhiều vào những hành vi đầy cảm tính của người mua và người bán – thứ chẳng thể
dự đoán chính xác.
Mặc dù Simons đã mất việc tại IDA, những mối quan
hệ mà ông xây dựng được khi làm công việc giải mã đã giúp tạo nên Renaissance
và sau này là Medallion. Trong thập kỷ sau đó, trong khi đang làm chủ nhiệm bộ
môn toán tại ĐH Stony Brook, Simons tập trung giao dịch các hợp đồng hàng hóa
tương lai. Đến năm 1977 ông rời môi trường hàn lâm để chuyển sang ngành quản lý
quỹ.
Ban đầu Simons mua và bán các loại hàng hóa, chủ
yếu dựa vào những yếu tố cơ bản như cung và cầu. Tuy nhiên ông cảm thấy cách
làm này chưa ổn và đã quay trở lại mạng lưới các nhà toán học và chuyên gia
giải mã để tìm người hỗ trợ. Elwyn Berlekamp và Leonard Baum, những đồng nghiệp
cũ tại IDA cùng với các giáo sư Henry Laufer và James Ax của Stony Brook đã
giúp sức. Trong cuộc phỏng vấn năm 2015 với Numberphile, Simons nói rằng họ đã
dần dần xây dựng các mô hình với niềm tin có thể dùng số liệu thống kê để dự
đoán giá.
Thông thường, những mô hình này sẽ rơi vào một
trong hai trường phái: dựa theo xu hướng hoặc đảo ngược về giá trị trung bình.
Hệ thống của Renaissance đi theo cả hai. Năm đầu tiên (1988), quỹ tăng trưởng
8,8% và giảm 4,1% trong năm sau đó. Tuy nhiên, năm 1990, sau khi tập trung vào
những giao dịch có kỳ hạn ngắn hơn, Medallion có lợi suất lên tới 56%.
Đến đầu những năm 1990, mức lợi suất cao trở thành
điều thường thấy ở Renaissance: 39,4%, 34% và 39,1%. Các nhà đầu tư háo hức đến
với Medallion nhưng đến năm 1993 quỹ ngừng chấp nhận tiền góp vốn mới. Mức phí
cũng tăng lên – từ 5% tài sản và 20% lợi nhuận lên lần lượt 5% và 44%.
Phấn khích trước thành công của Medallion, đến giữa
những năm 1990 Simons tiếp tục tìm kiếm những nhà nghiên cứu mới. Một bản CV
với kinh nghiệm làm việc trên phố Wall hoặc thậm chí là có nền tảng về tài
chính sẽ được chấp nhận. “Chúng tôi thuê những người biết nghiên cứu khoa học”,
Simons từng nói.
Năm 1993, Mercer và Brown rời khỏi IBM để về làm
việc cho Renaissance với mức lương tăng thêm 50%. Sau đó nhiều cựu nhân viên
của IBM cũng gia nhập, trong đó có Lalit Bahl, người đã tạo nên những thuật
toán cho phép nhận diện giọng nói.
Renaissance cũng đầu tư rất nhiều vào việc thu
thập, phân loại và làm sạch số liệu. “Bạn phải xây dựng một hệ thống có nhiều
tầng lớp”, Simons chia sẻ trong một bài phỏng vấn với Institutional Investor
năm 2000, giải thích một vài triết lý đứng sau thành công của mô hình
Medallion.
Trong một hội thảo năm 2013, Brown đưa ra một ví
dụ: sau khi nghiên cứu số liệu, họ phát hiện ra mối liên hệ tương quan giữa
những ngày nắng và đà tăng điểm của các thị trường từ New York đến Tokyo. Khi
trởi Paris nhiều mây, thị trường tài chính Pháp sẽ có ít khả năng tăng điểm hơn
so với khi trời nắng. Tuy nhiên đây không phải là kết luận mang lại nhiều tiền
bởi nó chỉ đúng trong hơn 50% thời gian.
Đội ngũ các nhà nghiên cứu khoa học tập trung vào
việc cải thiện hiệu quả của hệ thống giao dịch. Vì các mô hình của Renaissance
hướng đến ngắn hạn, họ giành thời gian phân tích chi phí vận hành và tác động
của những giao dịch đến thị trường – công việc mà theo các chuyên gia định
lượng khác là khá khó nhằn.
Những
nhà toán học triệu phú
Ngay từ những ngày đầu tiên, Simons đã quyết định
rằng quy mô của quỹ có thể ảnh hưởng đến hiệu suất và quá nhiều tiền sẽ phá
hỏng lợi nhuận. Renaissance giới hạn tài sản của Medallion trong khoảng 9 – 10
tỷ USD, lợi nhuận được phân chia đều đặn mỗi 6 tháng.
Nhờ Medallion, Simons – người vẫn đang sở hữu 50%
cổ phần của công ty – có tài sản trị giá 15,5 tỷ USD. Ở đây cũng có nhiều người
trở thành triệu phú.
Khi mà mọi người ở Medallion trở nên giàu có, phong
cách sống của họ cũng thay đổi. Không còn những chuyến tàu tới Manhattan mà là
di chuyển bằng trực thăng. Thay vì lái xe của Honda, những nhà khoa học chuyển
sang xe Porsches bóng lộn. Du thuyền cũng trở thành thứ không còn xa lạ.
Khi các đối thủ và những nhà đầu tư cũ của
Renaissance được hỏi liệu quỹ có thể tiếp tục thu về mức lợi suất cao chất ngất
như hiện nay hay không, thường thì bạn sẽ chỉ nhận được một câu trả lời: họ
chạy nhanh hơn bất kỳ ai.
Tuy nhiên, điều đó cũng không thể giúp Renaissance
hoàn toàn tránh được rắc rối khi mọi người xung quanh đều lún sâu vào khủng
hoảng. Tháng 8/2007, khủng hoảng nợ dưới chuẩn nhấn chìm một vài quỹ đầu cơ
định lượng lớn nhất trong đó có quỹ trị giá 30 tỷ USD của Goldman Sachs. Nhiều
quỹ đã phải cắt giảm nhân sự và Medallion cũng đã thua lỗ gần 1 tỷ USD. Các
lãnh đạo của Renaissance lo sợ rằng quỹ sẽ bị xóa sổ và bắt đầu bán ra. Họ gần
như đã đầu hàng nhưng sau đó thị trường hồi phục và Medallion bắt đầu có thể bù
lỗ, kết thúc năm 2007 với mức lợi suất 85,9%. Các lãnh đạo của Renaissance đã
rút ra được một bài học quan trọng: đừng làm cho các mô hình rối tung lên.
Chẳng hệ thống nào có thể tồn tại mãi mãi, các nhà
giao dịch định lượng đã nói. Họ tự hỏi liệu phép màu của Medallion sẽ kéo dài
bao lâu nữa. Tuy nhiên, đến nay đã là 7 năm sau khi Simon nghỉ hưu, cỗ máy in
tiền này vẫn hoạt động trơn tru. Kể cả trong nửa đầu năm 2016, trong khi nhiều
quỹ đầu cơ chật vật, Medallion vẫn có lợi suất hơn 20%. Quy mô cũng như sức ảnh
hưởng của Renaissance vẫn không ngừng tăng lên.
Nguồn: Cafebiz.vn
0 nhận xét:
Đăng nhận xét